در این بخش از آموزش انجام مقاله پژوهشی قصد داریم تا به شرح وظایف اخلاقی داوری (ویراستار) با ذکر مثال بپردازیم. داوران مجلات می توانند با مطالعه این مطلب تا حدودی با سبک داوری و وظایف اخلاقی خود آشنا شوند. دانشجویان به خصوص اشخاصی که انجام رساله دکتری خود را به اتمام رسانده و قصد چاپ مقاله دارند می توانند با مطالعه این مطلب با وظایف اخلاقی داور آشنا شوند.
اگرچه روشهای مختلفی برای خلاصه سازی وظایف اخلاقی ویراستاران مجلات علمی تحت داوری وجود دارد، در ادامه به فهرستی هفتگانه که موضوعات مهم را پوشش میدهد اشاره شده است:
1- معرفی فرآیند شفاف و واضح برای داوری و انحراف از آن فرآیند صرفاً در شرایط استثنایی.
به عنوان یک نمونه از شفافیت و صراحت، در فصل 10 به توصیف فرآیند داوری در مجله میکرو/نانولیتوگرافی، MEMS و MOEMS (JM3) پرداختیم. تا جایی که میدانم از زمان انتشار این مجله در سال 2015 کوچکترین انحرافی از این فرایند انجام نشده است. اگرچه احتمال دارد در آینده تغییراتی در این فرایند ایجاد شود، JM3 هر نوع تغییر ارزشمند و ضروری در این فرآیند را اعلام خواهد نمود.
2- رفتار منصفانه و احترام آمیز با کلیه افراد دخیل در فرآیند انتشار مقاله.
ویراستاران و ناشران باید خود را به رفتار منصفانه و احترام امیز با نویسندگان و داوران متعهد بدانند و انتظار همان نوع رفتار را از نویسندگان و داوران در قبال ویراستاران و کارکنان داشته باشند. هر نوع رفتاری که مطابق با بالاترین استانداردهای موجود نیست، باید فورا به ویراستار ارشد و/یا ناشر اطلاع داده شود.
3- خود را از مقالاتی که در آن تعارض منافع دارید معاف کنید- اجازه دهید ویراستار دیگری به بررسی مقاله پرداخته و تصمیم لازم را اتخاذ نماید.
برخی تعارض ها به آسانی قابل شناسایی هستند، به عنوان مثال وقتی که یک یا چند نویسنده برای همان شرکت/سازمان ویراستار کار می کنند. سایر تعارض ها چندان آشکار نیستند، به عنوان مثال وقتی که ویراستار مقاله ارسال شده را نوعی تهدید رقابتی (تجاری یا حرفه ای) تلقی کرده و یا روابط شخصی بسیار نزدیکی با نویسنده دارند. من به ویراستاران خود جهت ارزیابی صادقانه تعارض های احتمالی خود اعتماد دارم و می دانم در مورد پرونده های بحث برانگیز مراتب را به من اطلاع می دهند.
4- تضمین حفظ محرمانه کلیه جزئیات مقاله.
سیستم نرم افزاری که برای مدیریت مقاله در فرآیند ارسال، داوری و انتشار استفاده می شود برای تضمین محرمانگی دارای سطح استانداردی از امنیت است. علاوه بر این، مجلات باید به کلیه ویراستاران خود آموزش دهند اطلاعات مربوط به مقاله و داوری و ارزیابی را به صورت محرمانه نزد هیئت ویراستاران و ناشران نگه دارند. تنها بعد از انتشار مقاله می توانند محتوای مقاله را در اختیار افرادی غیر از هیئت ویراستاران قرار دهند. بعد از این مرحله، اطلاعاتی که منتشر شده اند قابل بحث خواهند بود، و کلیه جزئیات مربوط به داوری و ارزیابی باید محرمانه نگهداری شوند، مگر آنکه نویسنده تصمیم به انتشار آنها بگیرد.
اغلب نویسندگان – شامل خود من- مقالات را به مجلاتی که در آن مشغول فعالیت هستند ارسال می کنند. وقتی ویراستار نویسنده یک مقاله است، مقاله توسط سایر ویراستاران بررسی می شود و طی آن نویسنده-ویراستار در فرآیند ارزیابی و داوری دخالتی ندارد. در مورد من، هر نوع اطلاعات در مورد مقاله ارسالی من، شامل افرادی که به عنوان دستیار ویراستار معرفی شده و ارزیابی را انجام می دهد، از پایگاه داده داخلی که از آن برای پیگیری مقالات استفاده می شود تغییر می کنند تا من قادر به مشاهده جزئیات نباشم (حتی اگر برای کنجکاوی وسوسه شوم). از زمانی که به عنوان ویراستار ارشد مشغول فعالیت شدم مقالات زیادی برای JM3 ارسال کردم و هرگز حتی یک بار هم مسائل محرمانگی را نقض نکرده ام.
5- پشتکار و تلاش زیاد برای تصمیم گیری به موقع.
همه می خواهیم فرآیند انتشار به سرعت طی شود. در JM3، متوسط زمان برای دریافت مقاله تا اولین تصمیم ویرایشی در سال 2008 برابر با 10 هفته و در سال 2016 برابر با 5 هفته بود. متاسفانه، برخی مقالات به مدت زمان طولانی تری نیاز دارند- یا به دلیل دشواری در پیدا کردن داوران و یا تاخیر داوران در انجام داوری. گاهی این تاخیرها از جانب ویراستارانی رخ می دهد که وظایف خود را به سرعت انجام نمی دهند (ویراستاران داوطلب معمولا افرادی بسیار پرمشغله هستند)، اما ما همچنان برای بهبود عملکرد خود در این حوزه تلاش می کنیم. در نهایت متوسط زمان از پذیرش تا انتشار در سال 2016 برابر با 3.4 هفته بود (از 14 هفته در سال 2008 کاهش یافته است)، زیرا مدت زمان مورد نیاز برای ویرایش، تصحیح اشتباهات تایپی و وارسی مقاله توسط نویسنده متغیر است. تغییرات فناوری به نحو قابل توجهی به این مرحله نهایی شتاب بخشیده اند.
6- انتخاب داورانی که داوری خود را به صورت منصفانه، بدون سوگیری، با کیفیت و به موقع انجام می دهند.
معمولا ویراستاران به دلیل دانش خود در حوزه های مهمی که در دامنه مقاله تحت پوشش قرار می گیرند انتخاب می شوند. در اغلب موارد، یک مقاله یک موضوع آشنا را تحت پوشش قرار می دهد و ویراستاری که مسئولیت مدیریت مقاله را بر عهده دارد می تواند به دنبال داورانی بگردد که به دلیل داوری غیرتبعیض آمیز مشهور هستند. در سایر موارد، باید با داورانی سر و کار داشته باشیم که شخصا آنها را نمی شناسیم. بزرگترین نا امیدی نویسنده، داوران غیرپاسخگو است (یا به این دلیل که به درخواست داوری پاسخ نمی دهند و یا بعد از توافق برای داوری، نتیجه داوری را ارسال نمی کنند). برای حل این مسئله روش دیگری جز اینکه از داوران بخواهیم فرآیند داوری را طوری تلقی کنند که گویی خود نویسنده هستند و انتظار برخورد مناسب را دارند وجود ندارد.
7- رعایت کلیه استانداردهای اخلاقی در فرآیندهای انتشار. JM3 یکی از اعضای COPE، کمیته اخلاق مطبوعات است. بدین ترتیب، من خود را برای رعایت موازین رفتاری COME با محوریت ویراستاران مجله متعهد می دانم. این موازین رفتاری توصیف گر اصول اساسی تامین نیازهای نویسندگان و همچنین خوانندگان در نهایت صداقت و در عین حال ارتقای رسالت مجله برای تقویت دانش علمی است.
پایگاه علمی اسکوپوس برای علاقه مندان به [...]
نوشتن مقاله ادبی نکات خاص خود را دارد. در این بخش از آموزش نوشتن [...]
چگونه اعتبار یک مقاله سنجیده می شود؟ و افیلیشن چیست؟ دو موضوع مورد بحث در این بخش می باشد. خواننده در انتها [...]
همراه ما باشید با آخرین اخبار پژوهشی کشور در بهمن ماه 1402. [...]
جدیدترین اخبار علمی کشور را می توانید اینجا در وبسایت آکادم [...]
آخرین اخبار علمی - پژوهشی کشور در ادامه به حضورتان ارائه می گردد. [...]
در این بخش نظر شما را به گزیده از اخبار علمی - پژوهشی کشور جلب می نماییم. [...]