آکادمی و موسسه علمی پژوهشی ابن سینا

خلاصه پژوهش

زبان شناسی نقش گرا، و بالتّبع دستور نظام مند هلیدی، معتقد است هدف اصلی زبان انتقال معناست و سخنوران به هنگام تعامل زبانی با یکدیگر هر سه لایة معنایی تجربی، بینافردی و متنی را با همدیگر و تنیده در هم منتقل می کنند. به عبارتی آن ها معتقدند معنای هربند مجموعه ای است متشکل از تمامی این سه لایة معنایی. 
در این تحقیق سعی شد تا با اتکا بر این رویکرد نقش گرایانه به زبان، متن درس های کتاب بخوانیم پایة چهارم دبستان از نظر فرانقش متنی مورد کنکاش قرار گیرد. آنچه مورد عنایت این پژوهش قرار داشت، توزیع آغازگرها و پایان بخش ها در جملات پشت سر هم بود. توجه این پژوهش به سمت نحوة تکرار آغازگرها و پایان بخش ها و ارتباط احتمالی آن ها در جملاتی بود که بعد از یکدیگر می آیند.
هدف از انجام اين تحقيق مطالعة  الگوهاي توزيع آغازگر-پايان‌بخش در جملات كتاب هاي آموزشي جديد مقاطع دبستان است تا مناسب ترين الگو از منظر درك خواندن استخراج شود.
سؤال های اصلی انجام پایان نامه ارشد زبان شناسی حاضر عبارت بود از:
5.    انواع الگوهاي توزيع آغازگر و پایان بخش در جملات كتاب هاي آموزشي جديد مقاطع مختلف دبستان كدام است؟
6.    آيا ميان  اين الگوها و نحوه، زمان و كيفيت درك خواندن دانش آموزان ارتباط معناداري وجود دارد يا خير؟
همچنین روش تحقیق به صورت میدانی و کتاب خانه ای بود. در مورد داده های میدانی این پژوهش از آزمون نامه هایی استفاده شد که در آن ها بعد از یک متن تعدادی سؤال درک مطلب قرار گرفته بود.

محدوديت هاي پژوهش

1.    هرچند بررسي ساخت آغازگر-پايان‌بخش در كتابهاي درسي كودكان (كتاب فارسي بخوانيم پايه چهارم) با محدوديتي براي انجام مواجه نبود اما سنجش ارتباط آن با درك خواندن با محدوديتهاي بسياري روبرو شد. از سويي درس هايي از كتاب فارسي بايد براي آزمون استفاده مي شد كه آموزگاران آنها را از پيش آموزش نداده باشند (تا آشنايي با محتواي درس در نتيجة آزمون تاثير نگذارد) و از سوي ديگر هيچ آموزگاري راضي به اين امر نمي‌شد كه درس هاي آموزش داده نشده از دانش‌آموزان آزمون گرفته شود. آموزگاران بر اين باور بودند كه اين مساله، آموزش آنان را با مشكل مواجه خواهد كرد. با در نظر گرفتن  محدوديت زماني براي انجام تحقيق (كه مبادا دانش‌آموزان در سير آموزشي خود به درس هايي كه ساخت آغازگر-پايان‌بخش آنها بررسي شده است، برسند)‌ عدم رضايت آموزگاران مدارس به انجام اين تحقيق، دشواريهاي بسياري براي محقق ايجاد كرد.
2.    به علت محدوديت زماني، تنها از آزمون صحيح- غلط براي سنجش درك خواندن داش‌آموزان استفاده شده است.
3.    آزمون هاي مرحلة اول و دوم صحيح- غلط در محيط كلاس انجام شد. عليرغم حضور آموزگار و محقق در سر كلاس نمي‌توان مطمئن بود كه دانش‌آموزان از روي برگه هاي هم به سؤالات پاسخ نداده باشند. در واقع با در نظر گرفتن نوع آزمون كه پاسخ هاي كوتاه مي‌طلبد،‌ تقلب كردن دانش‌اموزان، چندان دور از ذهن نيست. اين مساله ممكن است در روايي آزمون اثر گذاشته باشد.
4.    انگيزه و علاقه  به خواندن، مهمترين عامل و در عين حال غير قابل سنجش ترين عامل در امر خواندن است كه متاسفانه نتوانست در اين تحقيق لحاظ شود.
5.    نمونه مورد استفاده در اين تحقيق،‌ شامل 128 دانش آموز دختر از يك دبستان است و در برگيرندة كل جامعة آماري نيست.

دستاوردها

با توجه به سؤال های اصلی پژوهش می توان دست آورها و نتایج حاصل از انجام پایان نامه ارشد زبان شناسی حاضر را به دو دسته تقسیم کرد:
1.    نحوة توزیع الگوهای تکرار آغازگر و پایان بخش در زبان فارسی هفت گونه و به ترتیب زیر است( الگوي نوع هفتم در اين تحقيق يافت شده است) :

1-    نوع اول: تکرار آغازگر
2-    نوع دوم: پايان‌بخش اول، آغازگری جملات بعدی
3-    نوع سوم: تکرار پايان‌بخش
4-    نوع چهارم: پايان‌بخش، آغازگری جملة بعدی
5-    نوع پنجم: دوسویه (آغازگر و پايان‌بخش جمله اول معادل آغازگر و پايان‌بخش جملة دوم است)
6-    نوع ششم: حذف آغازگر (حذف آغازگر که در آن در واقع آغازگر حذف شده است)
7-    نوع هفتم: آغازگر، پايان‌بخش جملة بعدی (نوع یافت شده)

2.    با توجه به داده های به دست آمده، می شود چنین نتیجه گیری کرد که ارتباطی معنادار میان این الگوها و درک خواندن دانش آموزان  برقرار نمی باشد.

پیشنهادها جهت انجام پایان نامه ارشد و رساله دکتری زبان شناسی آتی

با توجه به يافته ها و محدوديت هاي حاصل از انجام پایان نامه حاضر پيشنهاد مي شود:
1.    ساخت آغازگر- پايان‌بخش در كتابهاي غير درسي كودكان بررسي شود تا هم بتوان از تنوع بيشتر موضوعات و جملات بهره برد و هم محدوديت هاي زماني و آموزشي مدارس و آموزگاران در امر تحقيق تاثير نگذارد.
2.    از آزمون هاي ديگري علاوه بر آزمون صحيح- غلط براي سنجش درك خواندن استفاده شود.
3.    در انجام رساله دکتری و پایان نامه ارشدی مقايسه اي ساخت آغازگر-پايا‌ن‌بخش را در كتابهاي مختلف يك پايه تحصيلي بررسي كرد. به‌طور‌مثال، ساخت آغازگر- پايا‌ن‌بخش كتاب فارسي و كتاب علوم پاية چهارم در قياس با هم مورد بررسي قرار بگيرد.
4.    استفاده از مكانيزم هاي آماري پيچيده براي بررسي داده هاي تحقيق، بسيار مفيد خواهد بود.
5.    انجام پایان نامه ارشد و رساله دکتری زبان شناسی با استفاده از نمونه هاي بزرگتر صورت گيرد.

در صورت داشتن هرگونه سوال و یا نیاز به آموزش انجام پایان نامه ارشد و رساله دکتری زبان شناسی با ما در ارتباط باشید.