آکادمی و موسسه علمی پژوهشی ابن سینا

اشتباه در نمودار ها

با توجه به پیچیدگی های دخیل در تنظیم نمودار برای مجموعه داده های بزرگ، روش های متعددی برای بروز اشتباه وجود دارد. با این حال وقتی مقاله از ویلیام اس کلواند خواندم که طی آن بر اساس نتایج یک مطالعه 30 درصد از کلیه نمودارهای منتشر شده در شماره 207 مجله علم (1980) دارای اشتباه بودند. این اشتباهات شامل اشتباه در ساخت نمودار (برچسب نادرست، علامت تیک نادرست، موارد ناقص: 6 درصد نمودارها)، بازسازی ضعیف (که در نتیجه نمودار فاقد ان جنبه بوده است: 6 درصد نمودارها)، تمایز و افتراق ضعیف (مواردی مانند انواع نمادها و نوع خطوط که امکان تمایز آنها وجود نداشت: 10 درصد نمودارها) و تبیین ضعیف (مواردی در نمودار یا توضیح زیر آن و یا کنار آن تبیین نشده اند: 15 درصد نمودارها). این میزان کلی صرفا شامل نمودارهایی است که دارای اشتباهات عینی و بالفعل هستند و نه نمودارهایی که برای ایفای وظیفه انتقال و ارتباط عملکرد ضعیفی دارند (که بر اساس اظهارات کلولند، تعداد این قبیل اشتباهات بیشتر است).
از سال 1980، بخش عمده فرآیند تنظیم نمودار تغییر کرده است. این احتمال وجود دارد که نرم افزارهای محاسباتی و گرافیکی جدید منجر به کاهش فراوانی این اشتباهات شده اند. اما اگرچه این ابزارها باعث می شوند ساخت نمودارهای با کیفیت سریع تر و آسان تر شود، در عین حال ساخت نمودار بد نیز ساده تر شده است. 
متداول ترین نوع خطا- توضیح ناقص در مورد محتوای نمودار- در خارج از فرآیند فنی ساخت خود نمودار قرار دارد، بنابراین این احتمال وجود دارد که ابزارهای نرم افزاری ما به بروز این نوع خطا بیشتر کمک می کنند. متاسفانه ناچارا باید اعتراف کنم نرخ خطای 30 درصدی کلولند تفاوت چندانی از عملکرد امروزه ندارد.

یکپارچگی نموداری

همانند کلیه ابعاد نگارش علمی، یکپارچگی نقش بسیار مهمی در طراحی و پیاده سازی اشکال و جداول ایفا می کند. نمودار ابزاری بسیار قدرتمند برای انتقال اطلاعات است و باید به جای کذب ها، حقیقت ها را منتشر کنیم. توف این سوالات را به عنوان معیاری برای یکپارچگی نموداری پیشنهاد می نماید:
- آیا این شکل بازتابی از حقیقت است؟
- آیا این بازنمایی صحیح است؟
- آیا داده ها به دقت ثبت شده اند؟
- آیا  روش های نمایش فاقد خوانش جعلی و نادرست داده ها هستند؟
- آیا مقایسه ها و زمینه های مناسب نشان داده شده امند؟
من به فهرست فوق سه سوال دیگر اضافه می کنم:
- آیا داده های صحیحی را برای نمایش انتخاب کرده اید؟
- آیا می توان عدم قطعیت در داده ها را به درستی ارزیابی کرد؟
- آیا دیگران می توانند بر اساس اطلاعاتی که توسط شما ارائه شده اند این نتیجه گیری ها را اعتبارسنجی نمایند؟
سوال آخر بخشی از یکی از مهمترین اصول اخلاق انتشار علمی است: برای اینکه یک نتیجه علمی باشد و منجر به افزایش غنای پیکره دانش شود، باید به قدر کافی توصیف و تبیین شود تا نتایج نهایی آن توسط دیگران قابل اعتبارسنجی باشد. به عنوان مثال، هر نوع نمودار که محورهای آن دارای برچسب عددی نباشند قابل انشتار نیست.
تلاش برای برای کسب اطمینان از یکپارچگی و صحت نموداری و همچنین نرخ  پایین خطا در اجرای نمودار منجر به افزایش قابلیت نمودار برای تطابق با اهداف خود و اهداف نمودار می شود. تدوین مقاله با نگارش خوب و مدوّن با نمودارهای ضعیف هرگز به عنوان یک مقاله با نگارش عالی در خاطر نمی ماند.