آکادمی و موسسه علمی پژوهشی ابن سینا

چارت ها یا نقشه ها

از چارت ها به عنوان مکملی برای متن و جداول و نمایش الگوی بصری، رویه ها، تغییرات زمان شناختی و غیره استفاده می شود. می توان از چارت ها برای نمایش هفت نوع رابطه استفاده کرد. در شرایط زیر می توان از چارت ها استفاده کرد:

1- مقایسه اندازه (چه مقدار؟ و کدام یک بزرگ تر است؟)
2- توالی های زمانی (یک متغیر چگونه تغییرمی کند؟)
3- رتبه بندی (مقادیر کمّی که از بیشترین به کمترین مرتب شده اند)
4- رابطه یک متغیر با متغیر دیگر
5- انحراف یک مقادار از مقدار دیگر
6- توزیع همبستگی (آیا دو متغیر مرتبط هستند؟)

چارت ها دارای دو مولفه اصلی هستند:

1- مولفه داده ها به شکل نمودارهای میله ای، نمودارهای دایره ای، دیاگرام های خطی نمایش داده می شوند.
2- عنوان، توضیح، برچسب داده ها، خطوط مشبک، پانویس ها و منبع داده ها که برای تفسیر اطلاعات به کار می روند در مولفه داده ها نمایش داده می شوند. 

برخی از چارت های پرکاربرد به شرح زیر هستند:

1- نمودار های میله ای
2- هیستوگرام یا بافت نگار 
3- دیاگرام خطی 
4- نمودار دایره ای 
5- نمودارهای نقطه ای 

داده های مقوله ای مانند نمره، نژاد و غیره را بهتر است با گراف های میله ای، گراف های خطی و نمودارهای دایره ای نشان دهیم. داده های پیوسته مانند وزن یا نمرات آزمون را بهتر است با هیستوگرام یا بافت نگار نشان دهیم.

نمودارهای میله ای

از نمودارهای میله ای برای نمایش داده های عددی که به بهترین شکل ممکن در طبقات مختلف قرار می گیرند استفاده می شود و بدین ترتیب می توان به سرعت روند داده ها را مشاهده کرد. نمودارهای میله ای به مقایسه سریع داده ها و همچنین شناسایی سریع بالاترین و پایین ترین داده ها کمک می نمایند.

انواع نمودارهای میله ای

1- نمودارهای میله ای افقی
2- نمودارهای میله ای عمودی
3- نمودارهای میله ای انباشته 

نمودارهای میله ای افقی زمانی به کار می روند که برچسب میله ها بسیار طولانی هستند و امکان درج آنها به صورت عمودی وجود ندارد. فضای بین میله های مجاور هم باید بیشتر از پهنای خود میله باشد. در اشکال1، 2 و 3 نمونه هایی از نمودارهای میله ای مشاهده می شود.

شکل1. نمودار میله ای عمودی، مقایسه آنزیم های کبد در افراد بزرگسال چاق و غیرچاق

شکل 2. نمودار میله ای  هیستوگرام- نمرات غیرشناختی بین دانشجویان MBBS سال اول

هیستوگرام یا بافت نگار

برای درک توزیع داده ها از هیستوگرام ها استفاده می شود. به عنوان مثال برای عملکرد دانش آموزان در امتحان، توزیع سطوح کلسترو سرم در بین افراد یک منطقه خاص و غیره. همانطور که در شکل 4 مشاهده می شود از رنگ های متعدد استفاده نکنید و سعی کنید همانند شکل 5 از رنگ یکنواخت استفاده کنید.

شکل 3. نمودار میله ای انباشته- توزیع جنسیتی نمونه دریافتی در دپارتمان شیمی بالینی برای پارامترهای مختلف

شکل4. بایدها و نبایدهای هیستوگرام

شکل 5. باید ها و نبایدهای هیستوگرام

شکل 6. الگوی جمعیت شناختی بیماران تحت CABG در یک بیمارستان خصوصی در پوندی چری

نمودار دایره ای

از نمودارهای دایره ای برای نشان دادن نسبت ها یا درصدها استفاده می شود. بنابراین، برای نشان دادن درصدها باید مجموع تمام اجزای نمودار دایره ای به 100% افزوده شوده. برای نشان دادن نسبت ها در یک زیرواحد (مانند گروه های سنی متفاوت در یک گروه جنسیتی)، نمودار انباشته مناسب تر است. وقتی هدف شما تاکید بر یک مولفه از نمودار دایره ای است، آن بخش باید از کل نمودار جدا شود (نمودار دایره ای/کلوچه ای قاچ شده). از این روش نمی توان برای جلب توجه خوانندگان به سمت بخش های مختلف نمودار استفاده کرد. جدا کردن بخش های متعدد نمودار دایره ای امری بی معنی است و باعث سردرگمی در خواننده می شود. هر نمودار دایره ای نباید دارای بیش از پنج قسمت باشد؛ همچنین نباید از رنگ های روشن و متضاد استفاده کنید. از افکت های مختلف مانند سایه افکنی استفاده نکنید. در شکل 6 به یک نمونه از نمودار دایره ای خوب اشاره شده است. 

نمودار یا گراف خطی

از نمودار یا گراف های خطی برای پیگیری تغییرات زمانی در بازه های زمانی کوتاه و بلند استفاده می شود. وقتی تغییرات زمانشناختی کوچک هستند، نمودارهای خطی بهتر از نمودارهای میله ای خواهد بود. می توان از نمودارهای خطی برای مقایسه تغییرات در همان بازه زمانی برای بیش از یک گروه استفاده کرد. نمودار خطی نباید دارای تعداد خطوط متعدد باشد، چرا که اگر خطوط با هم تلاقی نمایند تفسری داده ها دشوار خواهد بود. به عنوان یک راهکار مناسب بهتر است از کمتر از چهار خط استفاده شود. توضیحات خطوط بهتر است درست در انتهای هر خط نوشته شوند و نه در کادرهای مجزا. اگر توضیحات در کادرهای مجزا نوشته شوند خواننده مجبور است مدام برای درک مفهوم هر خط به کادر مربوطه و سپس به نمودار مراجعه کند. وقتی از خطوط متلاقی استفاده می شود، بهتر است برای هر یک رنگ یا الگوی متفاوت در نظر گرفته شود و سپس عنوان آن در بخش توضیحات نمودار مشخص شود. اگر قصد دارید مجموعه داده های متعددی را در نمودارهای خطی ارائه کنید، باید نمودارهای متعدد ترسیم کنید. 
اشکال 7 و 8 به ترتیب نمودارهای خطی خوب و بد را نشان می دهند.

شکل 7. نمودار خطی خوب

شکل 8. نمودار خطی به هم ریخته

نمودار نقطه ای

از این نمودار برای توصیف وجود یا عدم وجود همبستگی و یا درجه همبستگی بین دو متغیر استفاده می شود. همچنین از نمودار نقطه ای برای برجسته سازی داده های خارج از محدوده استفاده می شود. شکل 9 مثالی از یک نمودار نقطه ای خوب است.
برای موارد زیر از این نمودارها استفاده نکنید:
- داده های بسیار پراکنده و متنوع
- توصیف مقادیر بسیار اندک
- نمایش تعداد زیادی از مقادیر و یا وقتی که اغلب خطوط با هم همپوشانی دارند

شکل 9. همبستگی بین سطوح AST و ALT در بیماران مبتلا به هپاتیت غیرالکلی

شکل 10. نحوه انتخاب چارت ها و گراف ها

در چارت ها برای بهبود وضوح و روشنی مطالب باید از موارد زیر پرهیز شود:

1- پس زمینه سایه دار
2- خطوط حاشیه
3- الگوها، بافت زمینه و سایه ها
4- افکت سه بعدی
5- مارکرهایی که به خطوط اضافه می شوند
شکل 10 نشان می دهد که چگونه باید چارت ها و گراف ها را انتخاب کنیم.

جدول 1. چک لیست جداول

جدول 2. چک لیست اشکال

عکس ها و عکس های میکروسکوپی

سردبیران معمولا علاقه ای به چاپ عکس های رنگی ندارند مگر در ازای پرداخت هزینه چاپ. بنابراین عکس های سیاه و سفید که معمولا منتشر می شوند باید واضح و با کیفیت باشند. با این حال در شرایط مقتضی، به عنوان مثال برای نشان دادن اسلایدهای میکروسکوپی، اندام هایی که بعد از کالبدشکافی جدا شده اند، اکوکاردیوگرام، نتایج داپلر رنگی باید از تصاویر رنگی استفاده شود. 
در عکسبرداری از بیماران، هویت بیمار باید باپوشاندن چشم ها و یا حذف کل صورت محفوظ بماند. توضیح مربوط به عکس ها باید واضح و کامل باشد و در صورت نیاز برای برجسته سازی نکته مهم از فلش یا پیکان استفاده شود.
در تصاویر میکروسکوپی، باید همیشه میزان بزرگنمایی و رنگ کردن مشخص شده و یافته های مهم برجسته سازی شوند (جداول 1 و 2).

در صورت داشتن هرگونه سوال در ارتباط با انجام مقاله isi با آکادمی ابن سینا در ارتباط باشید.