آکادمی و موسسه علمی پژوهشی ابن سینا

5-1) مقدمه

در حال حاضر تمام سازمانها تلاش می کنند تا سازمان خود را بر اساس معیارهایی که به صورت مشترک یا اختصاصی در دنیا وجود دارند ارزیابی و کارایی و اثربخشی سازمان خود را نسبت به سایر سازمانها و رقبا به دست آورده تا بتوانند بر اساس الگوبرداری، نقاط قوت خود را پررنگ و نقاط ضعف خود را کمرنگ تر کنند. روش تحلیل پوششی داده ها یکی از روشهایی است که بر اساس آن کارایی واحدهای مختلف ارزیابی شده تا میزان کارایی آنها تعیین و بر اساس کارایی تعیین شده واحدهای مرجع یا الگو جهت الگو برداری مشخص گردند. در این پژوهش از مدل CCR ورودی محور استفاده شد، ورودیها منابع انسانی و مساحت مورد استفاده هر شعبه در نظر گرفته شد . خروجی ها نیز عبارت بودند از: 
-    درصد ارسال ليست حق بیمه به كارگاه فعال
-    نسبت آراء صادرشده به پرونده هاي رسيدگي شده هيئت بدوي
-    نسبت وصولی حق بیمه به بودجه مصوب ابلاغی
-    نسبت پرونده هاي مختومه به كلاسه فعال اجراييات
-    نسبت بیمه صاحبان حرف مشاغل آزاد، اختياري و خاص 

با توجه به اینکه انجام پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی حاضر در راستای سنجش میزان کارایی شعب تامین اجتماعی استان گیلان و به منظور پاسخگویی به سوالات پژوهش به انجام رسیده است در این بخش ضمن پرداختن به نتایج بدست آمده پیشنهاداتی به منظور بهبود شرایط به مدیران توسط محقق ارائه شده تا با توجه به پیشنهادات سمت و سوی مناسب را اتخاذ نمایند. در نهایت نیز ضمن بیان محدودیتهای پژوهش پیشنهاداتی برای پژوهشهای آتی نیز ارائه گردید.

5-2) پاسخ به پرسشهای پژوهش

پرسش اصلی:
-    کارایی شعب تامین اجتماعی استان گیلان با استفاده از تکنیک تحلیل پوششی داده ها چگونه است؟
در این پژوهش 21 شعبه از سازمان تامین اجتماعی استان مورد بررسی قرار گرفت که نتایج حاصل و میزان کارایی هر یک از شعب تامین اجتماعی استان گیلان در جدول (4-4) ارائه شد. بدین ترتیب که میزان کارایی محاسبه شده و وضعیت کارایی هر شعبه در دو ستون آخر آن نشان می دهد که از 21 شعبه مورد بررسی شعب: اسالم،شفت، کیاشهر و املش (4 شعبه) با امتیاز کارایی برابر یک و درصد کارایی 100 بیشترین امتیاز کارایی را دارا بوده است. 

پرسشهای فرعی:
1.    شعب كارا و ناكاراي نسبي تامین اجتماعی استان گیلان كدامند؟
تحلیل پوششی داده ها واحدهای تحت بررسی را به دو گروه واحدهای کارا و ناکارا تقسیم می کند. واحدهایی که دارای امتیاز کارایی برابر یک (درصد 100) هستند کارا و واحدهایی که امتیاز کارایی آنها کمتر از یک (درصد زیر 100) باشد ناکارا محسوب می شوند. همانطور که در جدول (4-4) مشاهده می شود شعبه اسالم،شفت، کیاشهر و املش دارای کارایی 100 درصدی هستند بنابراین کارا می باشند. سایر شعب ناکارا می باشند.
2.    شعب الگو و مرجعِ شعبِ ناكارا كدامند؟
همانطور که اشاره شد برای هر یک از بنگاههای ناکارا در روش DEA یک یا چند واحد به عنوان الگو یا مرجع معرفی می شود که واحد ناکارا می تواند با الگو قرار دادن واحد یا واحدهای کارای مذبور در استفاده از نهاده های خود تجدیدنظر کند و به مرز کارایی بهینه دست پیدا کند. در جدول (4-5) مجموعه مرجع بنگاه های ناکارا و سهم هریک از بنگاههای کارا در تشکیل بنگاه الگو )مرجع(  برای بنگاه ناکارا ارائه شده است.4 شعب کارا: اسالم،شفت، کیاشهر و املش شعب الگو یا مرجعی بوده اند که هریک به ترتیب 17، 9، 9 و 4 بار مرجع شده اند. از این رو بر مبنای روش شمارشی می توان شعب کارا را به ترتیب از کارترین آنها به ترتیب زیر معرفی نمود:
1.    اسالم
2.    کیاشهر و شفت
3.    املش

3.    رتبه ی هر یک از شعب کارای تامین اجتماعی استان گیلان چگونه است؟
همانطور که اشاره شد برای محاسبه رتبه شعب کارا می توان از روشهای مختلفی استفاده کرد یکی از آنها روش شمارشی است بدین ترتیب که تعداد دفعات مرجع شدن هر یک از شعب کارا را شمرده شعبه ای بیشترین دفعات مرجع را داشته باشد کاراترین محسوب می شود و به همین ترتیب بقیه در رتبه های بعدی قرار می گیرند. اما این روش خالی از اشکال نبود چرا که وزن و سهم بنگاه کارا در تشکیل بنگاه مرجع برای واحدهای ناکارا را نادیده می گرفت. از این رو روشهای وزنی در بررسی رتبه واحدهای کارا از اعتبار بیشتری برخوردار شده اند. یکی از متداولترین آنها روش اندرسون-پیرسون (AP) است. که با استفاده از این روش امتیاز وزنی بدست آمده به ترتیب زیر بوده است:
-    اسالم  (74/1)
-    کیاشهر (25/1)
-    املش   (20/1)
-    شفت    (13/1)
از این رو شعبه اسالم کاراترین شعبه در بین واحدهای کارا شناخته می شود.
4.    منشا ناکارامدی هر یک از شعب ناکارا چیست؟
برای یافتن منشا ناکارایی هر یک از شعب ناکارا مقادیر واقعی و محقق شده کارایی هر شعبه محاسبه و با مقدار بهینه آن مورد مقایسه قرار گرفت مطابق جدول (4-8) مشاهده می شود که مقادیر محقق شده کارایی در نیروی انسانی و مساحت بیشتر از مقدار بهینه آنهاست از این رو منشا ناکارآمدی این شعب افزایش متغیرهای ورودی آن است که به معنی استفاده نادرست و مازاد از منابع است که با کاهش آنها می توانند به کارایی دست یابند. 
5.    كارايي مقياسي هر كدام از شعب به چه اندازه است؟
کارایی مقیاس از تقسیم "بازدهی ثابت نسب به مقیاس" بر "بازدهی متغیر نسبت به مقیاس" حاصل می شود از این رو مدل BCC جهت بدست آوردن بازدهی متغیر به مقیاس محاسبه گردید. و در نهایت تقسیم مذکور محاسبه و در جدول (4-9) ارائه گردید. طبق آماره های موجود در جدول مذکور،  4 شعبه کارایی مقیاس برابر یک (شعب  اسالم، کیاشهر، املش، شفت) و 7 شعبه کارایی مقیاس بالای 90 درصدی داشته اند. میانگین کل در کارایی CRS برابر 22/59 و میانگین کل کارایی در کارایی VRS  برابر 82/70 و در کارایی مقیاس میانگین کل کارایی برابر 86 درصد می باشد و درحالیکه کمترین کارایی مقیاس مربوط به شعبه چابکسر بوده است. 

5-3) پیشنهاداتی بر مبنای یافته های پژوهش

تامين اجتماعي استان گیلان به عنوان يکي از بزرگترين سازمان هاي بيمه اي، با پوشش 1109065 نفر از جمعيت استان وضریب پوشش بیمه 45%وباتعداد 692 پرسنل در استان با قلمروهاي گسترده بيمه اي، درماني، سرمايه گذاري و... مقوله مهم و کليدي در ساختار اقتصادي و اجتماعي استان و کشور بشمار می رود. لذا بالا بردن بهره وري اين سازمان در برگيرنده منافع عمومي جامعه است. طبق نتایج حاصل از پژوهش، این سازمان می تواند در جهت بهبود کارایی شعب خود از طریق کاهش ورودی به میزان مقادیر اشاره شده در جدول (4-10) اقدام کند. از این رو با در نظر گرفتن نتایج حاصل از انجام تحقیق و با توجه به اینکه شعب ناکارا بایستی الگوبرداری از شعب کارا و با استفادۀ بهینه از منابع خود در جهت افزایش کارایی گام دارند، لذا توصیه های زیر در جهت بهبود کارآیی ارائه می گردد:
-    در روش ارزیابی عملکرد با استفاده از تکنیک تحلیل پوششی داده ها واحدهای تحت بررسی به دلیل مقایسه با یک سطح استاندارد از قبل تعیین شده ناکارا نمی شوند، بلکه ملاک وضعیت عملکردی سایر واحدها است. بنابراین نتایج بدست آمده می تواند راهنمای عمل خوبی برای روئسا و مدیران شعب در راستای رسیدن به مرز کارایی باشد. 
-    شعب ناکارا لازم است از طریق کاهش ورودی ها به میزان مقادیر بدست آمده و همچنین با الگو قرار دادن شعب کارا و با استفاده از نظرات کارشناسان و خبرگان  به تعریف مجدد فرایندها و رویه هاي موجود در مجموعه سازمان خود در جهت رسیدن به مرز کارایی بپردازند. 
-    با توجه به اینکه با تمرکز بر بهبود یک یا دو مولفه، سایر اوضاع نیز دچار تغییراتی می شوند، پیشنهاد می گردد به تشخیص خبرگان پس از چند ماه از اجرای بهبود، مجدداً وضع موجود ارزیابی شود و اولویت های جدید، بر اساس محاسبه کارایی جدید، تعیین شوند.
-    مدیران محترم سایر شعب می توانند با بهره گیری از نتایج تحقیق حاضر، پس از مشخص نمودن جایگاه خود در بین سایر شعب، به ارزیابی خود بر اساس شاخصهایی که  براساس اسناد و مدارک موجود در سازمان تامین اجتماعی استان معیار و ملاک تصمیم گیری و تخصیص بهینه منابع قرار می گیرد، شاخص های ضعیف خود را شناسایی نموده و با آگاهی از روند بهره وری و شناخت عوامل موثر در بهره وری، اقدام به فعالیت های اصلاحی نموده و در جهت تخصیص بهینه منابع و افزایش بهره وری و کارایی گام برداشته و جایگاه خود را ارتقاء بخشند.

5-4) پیشنهادها برای تحقیقات آتی

-    از آنجائیکه اولین گام در ارزیابی عملکرد سازمان انتخاب مدل مناسب ارزیابی است و از آنجا که هر یک از روشهای ارزیابی دارای نقاط قوت و ضعف خاص خود می باشند. بنابراین پیشنهاد می گردد از تلفيق تكنيكهاي تحليل پوششي داده‌ها استفاده شود زیرا مدل ترکیبی می تواند زمینه بررسی دقیقتر عملکرد سازمانها را مهیا کند.
-    نتایج حاصل از بکارگیری تکنیک تحلیل پوششی داده ها تا حد زیادی به نوع ورودی و خروجی انتخابی بستگی دارد. بنابراین پیشنهاد می گردد با بررسی مطالعات انجام شده با استفاده از تحلیل پوششی داده ها پارامترهای موثرتر را در محاسبه کارایی انتخاب کنند.
-    همچنین با توجه به اینکه مدل پژوهش ورودی محور بوده پیشنهاد می گردد تا کارایی شعب براساس مدلی خروجی محور نیز مورد بررسی قرار بگیرد.
-    با توجه به نتایج حاصل از پژوهش انجام شده روی 21 شعبۀ سازمان تامین اجتماعی در استان گیلان صورت پذیرفته     است     پیشنهاد می گردد این پژوهش در سطح شعب استانهای دیگر کشور وحتی کل شعب سازمان در سطح کشور اجرا گردد. همچنین می توان با تعریف شاخصهای مناسب و موثر و با استفاده از مدلهای مختلف تکنیک کارایی سنجی DEA به ارزیابی و رتبه بندی واحدهای درمانی سازمان در سطح استانی یا کشوری پرداخت.

5-5) محدودیتهای تحقیق

محدودیتها برای انجام پایان نامه می تواند محقق را از رسیدن به نتیجۀ بهتر و دقیقتر باز دارد. در انجام پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی حاضر هم نیز عمده محدودیت موجود عبارت بود از:
-    مقطعي بودن تحقيق اشاره كرد كه فقط برای سال 1391 انجام شده قابليت تعميم نتايج را محدود ميسازد. چرا که  اگر اطلاعات جمع آوري شده به صورت سري زمانی باشد، نتایج بهتري حاصل خواهد شد.
-    عدم همکاری سازمان در راستای ارائه برخی اطلاعات (هزینه ها) به جهت محرمانه بودن، مانع بکارگیری این مولفه به عنوان متغیر ورودی و محاسبه تاثیر آن بر کارایی شعب گردید.
-    با توجه به جدید بودن این موضوع و کمبود منابع اطلاعاتی و مطالعات انگشت شمار موجود یافتن منابع معتبر بسیار دشوار و وقت گیر بود.

در صور نیاز به مشاوره در زمینه انجام پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی با ما در ارتباط باشید.