آکادمی و موسسه علمی پژوهشی ابن سینا

1- مرور ادبیات فصل آغازین و مقدماتی رساله شما را بسط داده و به تعیین شکاف های پژوهشی در حوزه مورد علاقه شما در رساله کمک بسزایی می نماید. اساسی ترین سوالی که باید مطرح شود این است "مسئله چیست؟"

2- ادبیات به تعریف مسئله پژوهشی کمک می نماید. معمولا متوجه خواهید شد که مرور ادبیات به صورت نسبی به سوالات پژوهشی شما پاسخ می دهد.

3- مرور ادبیات زمینه و بحث آشکار در مورد مبنای نظری مسئله پژوهشی (رساله) را ارائه می نماید.

4- مرور ادبیات به تفسیر نتایج مطالعه شما کمک می کند.

5- مرور ادبیات به شفاف سازی تلویحات ضمنی مطالعه شما کمک می کند.

مبانی مرور ادبیات مربوطه

در روند مرور ادبیات مرتبط با مطالعه خود چهار نکته زیر را به خاطر داشته باشید:

1- مرور ادبیات باید هر چند به صورت کوتاه زمینه تاریخی موضوع تحت مطالعه شما را ارائه نماید. این شامل مطالب مربوط به محتوای مطالعه شماست. این بخش باید زمینه ای دقیق و روشن در مورد موضوع رساله و پایان نامه شما ارائه نماید.

2- مرور ادبیات باید هر و تمام مطالب مرتبطی را که موجود هستند معرفی کرده، دشواری یا ماهیت عملی مسئله، طرح پژوهشی، رویه ها، ابزارها و تحلیل هایی را که در مطالعات مرور شده به کار رفته اند نشان دهد. مرور ادبیات باید شامل تلفیق یا ترکیب مناسب تمام مطالب بوده و ترکیبی مناسب از ادبیات مرور شده را ارائه نماید.

3- مرور ادبیات باید به تدوین چارچوب نظری کمک کند. این امر با بیان دقیق و واضح فرضیه ها تحقق می یابد.

4- مرور ادبیات مربوطه باید شامل خلاصه ای در مورد مدل یا چارچوب مطالعه باشد. به بیان دیگر، ماهیت متمایز این ادبیات چیست؟

اشتباهات رایج در مرور ادبیات علمی

دانشجویانی که قصد نگارش رساله خود را دارند، در زمان مرور ادبیات مربوط به مطالعه خود مرتکب سه اشتباه رایج می شوند. این اشتباهات به شرح زیر هستند:

1- در اغلب موارد، دانشجویان در مرحله انجام فصل دوم رساله دکتری و ارشد منحصرا بر منابع یا مطالب ثانویه مانند چکیده های پژوهشی، مرور ادبیاتی که توسط سایر پژوهشگران انجام شده است و موارد مشابه اتکا می کنند. بارها دیده شده به کپی کردن مرور ادبیات شخص دیگر اکتفا می کنند که البته این امر در عصر فناوری "کپی و پیست" بسیار آسان است (لیبررو، 2010). این اقدام پیامدهای جدی متعددی به دنبال دارد زیرا این احتمال وجود دارد که پژوهشگری که به او ارجاع می کنید مطالب اصلی را متفاوت از شما تفسیر و تعبیر کند. همچنین اگر فقط به کپی و پیست مطالب دیگران که در اینترنت به آسانی موجود است اکتفا کنید مرتکب سرقت ادبی شده اید. بنابراین عقل حکم می کند به مطالب اصلی مراجعه کرده و در مرور خود یا در مطالعه خود  به دقت نقل قول نمایید.

2- به دفعات مشاهده شده است که پژوهشگران بر یافته های گزارش های پژوهشی متمرکز می شوند. این یک اشتباه جدی است زیرا اگر صرفا به یافته ها توجه کنید، به احتمال زیاد با مشاهده آمار و ارقام گمراه و سردرگم می شوید. مهمترین بخش های گزارش های پژوهشی که باید به صورت انتقادی تحلیل نمایید روش شناسی، نمونه گیری، طرح پژوهشی و روش های تحلیل هستند. اینکه صرفا نتایج گزارش شده را مطالعه کنید اشتباه است. اساتیدی که رساله شما را مطالعه می کنند همیشه به دنبال این هستند که شما چه رویکردی در قبال  ادبیات علمی مطالعه خود داشته اید، زیرا این موضوع به آنها می فهماند که بر موضوع تحت مطالعه خود تسلط کافی دارید یا خیر. اگر رفتاری سطحی و سرسری در قبال ادبیات داشته باشید، این نشان می دهد که رساله شما به صورت سطحی انجام و نوشته شده است و حتی ارزش خواندن را ندارد. 

3- پژوهشگران معمولا منابع کشورهای غیر از کشورهای توسعه یافته را نادیده می گیرند. ممکن است مطالب کشورهای نه چندان توسعه یافته در مقایسه با کشورهای توسعه یافته ارتباط بیشتری با مطالعه شما داشته باشند. بنا به دلایل مختلف، اغلب پژوهشگران در کشورهای در حال توسعه همیشه بر ادبیات کشورهای توسعه یافته اتکا می کنند. این عادت ناخوشایند از گذشته یعنی از زمانی که عملا هیچ مطالعه ای از جانب متخصصان و دانشگاه های کشورهای در حال توسعه منتشر نمی شد تا به امروز ادامه یافته است. اما امروزه این روند دیگر حاکم نیست. در واقع پژوهشگران، حتی از کشورهای در حال توسعه که بر روی موضوعاتی که از کشورهای در حال توسعه نشات می گیرند کار می کنند مطالب مربوطه را از ادبیات همان کشورهای در حال توسعه می یابند.

در بخش بعد در ارتباط با جستجو در ادبیات فنی بحث خواهیم کرد. در صورت داشتن هرگونه سوال در ارتباط با انجام فصل دوم رساله دکتری و پایان‌نامه ارشد با آکادمی ابن سینا در ارتباط باشید.