آکادمی و موسسه علمی پژوهشی ابن سینا

الف- عنوان تحقیق 

1- عنوان به زبان فارسی :

بررسی زمین شناسی اقتصادی کانسار آهن اسپید،غرب قم.

2-  عنوان به زبان انگليسي/(آلماني، فرانسه، عربي):

Investigation of Economic geology of Speed Iron deposit west of Qom

ج- بيان مسأله اساسي تحقيق به طور كلي (شامل تشريح مسأله و معرفي آن، بيان جنبه‏هاي مجهول و مبهم، بيان متغيرهاي مربوطه و منظور از تحقيق) :

تا آنجا که ممکن است باید وقوع منابع معدنی بطور دقیق شناخته شود این فرآیند باید از مرحله اکتشاف مقدماتی شروع شود و تا تحقق مرحله تفصیلی ادامه یابد. تاکنون این نوع از تجزیه وتحلیل بصورت دستی انجام می گرفت و نقشه های پیش بینی بصورت مجزا تفسیر می شدند، که این امر منجر به اطلاعات کامل نمی شد. اما امروزه استفاده از سامانه اطلاعات مکانی، امکان رقومی سازی و تلفیق لایه های اطلاعاتی را میسر می سازد.همچنین با لحاظ نمودن کلیه عوامل موثر در کانه زایی میزان خطاهای پیش بینی را به حداقل رسانده و ریسک عملیات اکتشاف مقدماتی را به میزان قابل توجه کاهش می دهد.
در منطقه مورد مطالعه(اسپید) تعدادی گزارش مقدماتی در خصوص زمین شناسی و ژئوفیزیک انجام شده اما آنها در حد اکتشافات مقدماتی بوده و نیاز به مرحله اکتشاف نیمه تفصیلی بوده تا مشخص گردد که اکتشاف باید ادامه یابد و یا در این مرحله متوقف گردد. 

د - اهمیت و ضرورت انجام تحقيق (شامل اختلاف نظرها و خلاءهاي تحقيقاتي موجود، ميزان نياز به موضوع، فوايد احتمالي نظري و عملي آن و همچنين مواد، روش و يا فرآيند تحقيقي احتمالاً جديدي كه در اين تحقيق مورد استفاده قرار مي‏گيرد: 

یکی از معضلات بررسی‌های اکتشافی، انتخاب مناطق امیدبخش و اولویت‌بندی آنها برای کارهای نیمه تفصیلی است. تا گذشته‌اي نه چندان دور، تحليلهاي مربوط به اينگونه پي‌جويي‌ها به صورت موضوعی انجام مي‌گرفت و نقشه‌هاي نشانگر از لايه‌هاي اطلاعاتی، به صورت مجزا براي قضاوتهاي موضوعي تفسير مي‌شدند. 

ه- مرور ادبیات و سوابق مربوطه (بيان مختصر پیشینه تحقيقات انجام شده در داخل و خارج کشور پيرامون موضوع تحقیق و نتايج آنها و مرور ادبیات و چارچوب نظري تحقیق):

سوابق واطلاعات زیادی در مورد ناحیه مورد مطالعه، به دلیل عدم وجود نقشه های زمین شناسی با دقت بیشتر از محدوده مورد مطالعه در دسترس نبوده و تنها نقشه زمین شناسی تهیه شده توسط سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور در سال 1371 شمسی با مقیاس 100000/1 تفرش برای مطالعه موجود است. هم چنین در سال 1386 طی یک برنامه اکتشاف مقدماتی اقداماتی انجام و در این مرحله کار متوقف شده است.

و – جنبه جديد بودن و نوآوري در پایان نامه کارشناسی ارشد و رساله دکتری:

این کانسار تاکنون در مرحله اکتشاف مقدماتی کار شده و نیاز به ادامه فعالیت اکتشافی در این مرحله دارد.در این مرحله از روش های نوین  سنجش از دور  استفاده خواهد شد .

ز- اهداف مشخص تحقيق (شامل اهداف آرماني، کلی، اهداف ويژه و كاربردي):

اگر مجموعه داده های  زمین شناسی، ژئوفیزیک و تصاویر ماهواره ای در چهارچوب یک طرح مورد بررسی قرارنگیرد و میزان سازگاری آنها مشخص نشود، ریسک تصمیم گیری بالا می رود. سیستم سامانه اطلاعات مکانی ابزارهایی جهت تحلیل کمی وکیفی و همچنین تلفیق لایه های اطلاعاتی زمین مرجع را فراهم می سازد. 

محدوده مطالعاتی این پایان نامه برای کانی سازی آهن دارای پتانسیل است، در این ناحیه محدوده های آهن متعدد شناخته شده است اما شواهد موجود یافتن کانسارهای آهن و احتمالا مس جدیدی را بشارت می دهند. 

ح – در صورت داشتن هدف كاربردي، نام بهره‏وران (سازمان‏ها، صنايع و يا گروه ذينفعان) ذكر شود (به عبارت دیگر محل اجرای مطالعه موردی):

سازمان زمین شناسی کشور، شرکت گسترش و نوسازی معادن ایران، سازمان صنعت معدن تجارت استان قم ، نیز شرکت های خصوصی معدن و مراکز تحقیقاتی و دانشگاه ها.

ط-  سؤالات تحقیق:

1-عوامل موثر کانی زایی آهن در منطقه کدامند؟
2-شناخت کانسار از نظر هماتیتی،مگنتیتی و هماتیتی مگنتیتی؟
3-دگرسانی هایی که مرتبط با کانی زایی آهن در منطقه هستند، کدامند؟
4-شناخت پتانسیل های معدنی دیگر در محدوده مورد مطالعه؟
5-شاخص های ژئوفیزیکی مربوط به اطلاعات ژئوفیزیک زمینی در رابطه با کانی زایی عمقی آهن چیست؟  
6-در صورت امکان تعیین عیار حداقل و حداکتر و متوسط معدنی، شکل احتمالی توده و ذخیره احتمالی آن؟

ی-  فرضيه‏ هاي تحقیق:

در انجام این پایان نامه فرض شده است که:

- امکان پتانسیل‌یابی معدنی در محدوده اکتشافی و گسترش و جهت مناطق آهن دار. 
- تحلیل داده های ژئوفیزیک زمینی اطلاعات مناسبی را جهت پتانسیل یابی معدنی ارائه می نماید. 
- ارتباط میان اندیس ها و معادن موجود.
- استفاده از داده های سنجش از دور میتواند محدوده های آهن دار را شناسایی و معرفی نماید.
- احتمال ژنز دگرگونی کانسار .

ک- تعريف واژه‏ها و اصطلاحات فني و تخصصی (به صورت مفهومی و عملیاتی):

          پتانسیل معدنی
عبارت "پتانسیل معدنی" که  استفاده شده است ، به انباشتگی و تمرکز یک یا چندین ماده مفید اطلاق می شود که به صورت پراکنده در پوسته زمین توزیع شده است و شامل کانسارهای معدنی کوچک، رخدادهای معدنی و نواحی امید بخش معدنی می شود. اصطلاح "کانی سازی" به فرایندهای زمین شناسی بهم پیوسته ای اطلاق می گردد که منجر به شکل گیری کانسارهای معدنی می شود(Bateman ). عبارت "پتانسیل معدنی " احتمال حضور کانسارهای معدنی یا کانی سازی را تشریح می کند. پتانسیل معدنی عواملی چون عیار کانسار، تناژ، ویژگیهای فیزیکی،شیمیایی و مربوط به کانی باطله، دسترسی قدرت انسانی و تکنولوژی، تقاضای بازار و غیره را به حساب نمی آورد چرا که اینها در طول تولید نقشه پتانسیل  معدنی ناشناخته هستند. 

5-روش شناسی تحقیق:

الف- شرح كامل روش تحقیق بر حسب هدف، نوع داده ها و نحوه اجراء (شامل مواد، تجهيزات و استانداردهاي مورد استفاده در قالب مراحل اجرايي تحقيق به تفكيك): 
تذكر: درخصوص تفكيك مراحل اجرايي تحقيق و توضيح آن، از به كار بردن عناوين كلي نظير، «گردآوري اطلاعات اوليه»، «تهيه نمونه‏هاي آزمون»، «انجام آزمايش‏ها» و غيره خودداري شده و لازم است در هر مورد توضيحات كامل در رابطه با منابع و مراكز تهيه داده‏ها و ملزومات، نوع فعاليت، مواد، روش‏ها، استانداردها، تجهيزات و مشخصات هر يك ارائه گردد. 
فرآیندهای ذیل باید مد نظر گرفته شوند:

الف) جمع آوری و آماده سازی اطلاعات، طبقه بندی اطلاعات، ورود اطلاعات و ساختار پایه اطلاعاتی برای لایه های مختلف.
لایه های اطلاعاتی موجود جهت ادغام در مطالعه سامانه اطلاعات مکانی به شرح زیر می باشند:
1)نقشه رقومی زمین شناسی: این نقشه شامل عوارض خطی (عوامل ساختاری نظیر گسل و محور چین)، پلی گونی (واحدهای زمین شناسی) و نقطه ای ( محل معادن واندیس های معدنی)
2) محل آثار معدنی که بواسطه اکتشافات چکشی و منطقه ای گزارش شده اند.
3) تصاویر ماهواره ای لندست (ETM+) و استر (ASTER).
4)داده های ژئوفیزیک زمینی. 
5) داده های کانی شناسی شامل نمونه دستی و مقاطع میکروسکپی.
6)اطلاعات توپوگرافی شامل: منحنی های میزان، جاده ها، مناطق مسکونی، آبراهه ها و...

ب) کنترل اطلاعات و مطالعه برای مدل اکتشافی (پایه های مطالعه براساس کانی سازی در منطقه مورد مطالعه و آماده سازی الگوی اکتشاف است

ج) پردازش اطلاعات و آماده سازی نقشه های شاهد: بعد از جمع آوری و کنترل اطلاعات، آنها باید پردازش شوند. هدف از پردازش اطلاعات توجه به برخی از داده هاست که می تواند در کانی سازی استفاده شود.

ب-  متغيرهاي مورد بررسي در قالب یک مدل مفهومی و شرح چگونگی بررسی و اندازه گیری متغیرها:

1)لایه زمین شناسی.
2)لایه حاصل از تفسیر و تحلیل تصاویر ماهواره ای.
3)لایه حاصل از تفسیر و تحلیل داده های ژئوفیزیک زمینی.

ج –  شرح کامل روش (ميداني، كتابخانه‏اي) و ابزار (مشاهده و آزمون، پرسشنامه،  مصاحبه،  فيش‏برداري و غيره) گردآوري داده‏ها :

داده‌های اولیه و اطلاعات مورد نیاز تحقیق از گزارشها و سوابق موجود در سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور و سازمان صنایع و معادن استان کسب شده است. در مرحله نخست، لایه‌های اطلاعاتی مورد نیاز تهیه می‌شود. لایه دورسنجی از پردازش تصاویر استر ناحیه بدست آمده است؛ برای ایجاد لایه زمین‌شناسی از فایلهای رقومی واحدهای سنگی چهارگوش‌های مرتبط و استخراج واحدهای موثر در کانه‌زایی استفاده شده است. لایه ساختاری از ادغام گسلهای منتج از داده‌های دورسنجی، ژئوفیزیک زمینی و نقشه زمین‌شناسی حاصل شده است. آماده سازی کلیه لایه‌ها در محیط نرم‌افزارهای ArcGis  انجام می گیرد. 

د – جامعه آماري، روش نمونه‏گيري و حجم نمونه (در صورت وجود و امکان):

-نمونه برداری از واحد های سنگی و کانی سازی شده به منظور مطالعه مقاطع نازک و صیقلی و مطالعات XRD و XRF(15 عدد).
-نمونه برداری از محدوده های مینرالیزه جهت تعیین ترکیب کانی شناسی وعیار آن(10 عدد).
-نمونه برداری از آبراهه ها در صورت نیاز (20 عدد).

هـ - روش‌ها و ابزار تجزيه و تحليل داده‏ها:

روش های سیستم اطلاعات مکانیGeospatial Information System و سنجش از دور  Remote Sensing در این پایان نامه  مورد استفاده قرار می گیرد.

در صورت داشتن هرگونه سوال در ارتباط با انجام رساله دکتری اقتصاد - زمین شناسی و یا پایان نامه کارشناسی ارشد این رشته با ما در ارتباط باشید.